Web Profile MAN 2 Kota Bandung | Artikel

Dewi Sartika : Ayeuna Rek Dicaritakeun Paham Dokter, Pasal Budak

September 10, 2022

DESCRIPTION



Ari tarékah (sarat) supaya budak pagegedéanana jadi jelema hadé, tibubudakna kudu cageur, nyaeta henteu réa kasakit dina badanna, henteu apes pancadriana, nya-éta: seukeut deuleu, seukeut ambeu, awas déngé, percéka, padang ati. Saur Radén Docter Saleh panyakit éta aya dua: 1. Kasakit bawa ngajadi, ti barang gelar ka dunya geus aya, éta kasakit disebutna tuturunan (ervelijke ziekten, atawa kwalen). Hartina kasakit, adat jeung tabéat ngala ka sepuh-sepuhna. 2. Panyakit jeung adat kabiasaan, anu datang pandeuri nya-éta sanggeus gelar ka dunya, sarupa rieut, lieur, seueul angen, mules beuteung jeung réa réa deui. Jeung nurutkeun kumaha cacampuranana jeung piaranana budak, saperti campur jeung ménak bisa adab tatakrama cara ménak, jeung bisa jadi ménak. Sabalikna najan putra ménak ana teu dipiara teu disakolakeun teu bisaeun jadi ménak. Tungtungna leungit ngaran kaménakanana, timbul goréng adat, goréng lampahna, mamawa kasaréréa, diturutan ku somahan, nya éta lantaran teu dipiara atawa diogo diturut sakarep-karepna ti leuleutik, ari geus gedé mah hésé diwarahna. Geuning aya paribasa: Awi beunang sotéh dipelengkang-pelengkung keur ngora kénéh, ari geus kolot mah manan beunang kalah potong. Éta dua rupa panyakit téa beunang dijaga, diubaran ku tarékah, ku hadé piaraanana, komo lamun nu asal (turunan) hadé, ditambah ku hadé mulasarana, jadi tikel-menikel hadéna. Ku lantaran dijaga jeung ditarékahan téa, téténjoanana, pamilihna tangtu séjén ti budak anu goréng ngajagana atawa piaranana. Geuning kembang ros beureum ogé meunang diomé, kembangna bisa jadi alus jeung warna-warna. Kitu deui barudak Sunda anu hadé ngurusna, bisa ogé mapakan ka urang Eropa. Sabalikna lamun budak henteu hadé ngurusna, tangtu geningan berewit réa kasakit. Pagegedéanana goréng adat jeung sok belet atawa lembék pikiranana, babari ngalampahkeunana kagoréngan, babarian kagoda, babarian kaolo, napsuna jadi gedé, tara katahan ku tanaga pikiranana, da geus lembék ti leuleutik. Tah kitu pahamna Raden Docter Saleh. Jeung saur anu paham kana perkara urusan malajaran barudak (opvoedkundige), ingetan nu terang atawa ati nu padang téh ayana di nu badanna waras. (Een gezonde ziel is in een gezondlichaam). Aya deui saur anu pinter, ati padang tur waras badan, éta manusa sampurna. (Een gezonde zielin een gezond lichaam, dat is de volkomen mensch). Anu ngarang mendakan carios, di Eropa aya tuan jenenganana Thomas Alva Edison, ibuna hiji guru sakola. Éta Tuan Edison disakolakeunana ngan 6 bulan, tuluyna diwuruk ku ibuna baé, diwejang ku anjeun. Lantaran ati-ati sarta hadé malajaranana, Tuan Edison jaman ayeuna jadi pangmashurna di dunya tina sakitu kapinteranana terang pikiranana, disebutna ogé ‘raja listrik’. Mesin ngomong jeung telepon (supaya beunang dipaké ngomong ka nu leuwih jauh, saperti ti Bandung ka Batawi), éta ogé kapinteranana Tuan Edison. Kumaha ari bangsa urang kira-kirana aya nu pibisaeun kitu? Beu! Jajauheun, cék babasan téa mah, ‘jauh tanah ka langit’. Tatapi teu mustahil, teu kapanggih ku urang, sugan ku anak incu, sabab jaman ayeuna ogé geus mimiti bangsa urang maju, kaserepan kapinteran Eropa, tapi réréana bangsa pameget, nya-éta putra-putra ménak atawa anu baleunghar, ari istri mah tacan pati réa. Kumaha atuh supaya bangsa urang tambah maju? Hal ieu ku nu agung geus kamanah nya-éta awéwéna nu kudu maju téh deui, palinter cara lalaki, sabab awéwé téh anu baris jadi indung, manéhna anu pangmimitina ngasupan pangarti ka jelema, nya-éta ka anak-anakna, awéwé lalaki. Jadi utamana awéwé bangsa pribumi téh kudu nyaho kana saniskara urusan awéwé. Anu kaémut ku nu ngarang aya 6 rupa: I. Pasal ngurus budak, ti oorok nepi ka meujeuhna disakolakeun, bangsa urang umur 6 atawa 7 taun. II. Ngajaga budak sapanjangna sakola kénéh. III. Geus lanjang sarta tamat sakolana. IV. Boga salaki jeung imah-imah. V. Teu boga salaki atawa katinggal ku salaki, teu aya nu maradah. VI. Kahirupan awéwé jaba ti boga salaki Pasal ieu sadayana baris dicarioskeun ka payun. *** Sakitu anu kapihatur manawi aya mangpaatna. Insya Alloh manawi pareng urang teraskeun kana buku Roesdi jeung Misnem.

Info Sekolah MAN 2 Kota Bandung

  • Jl. Cipadung, No. 57, Kecamatan Cibiru, Kota Bandung, Jawa Barat 40614
  • man2kotabandung@yahoo.com
  • (022) 63722262

Info Guru

An An Andriana

Jabatan, Ketatausahaan

Erni Yuliastini

Jabatan, Guru

Agus Viya, S.IKOM

Jabatan,

Iik Abdul Ropik, S.Psi.I

Jabatan,

Ahmad Taopik, S.H.I

Jabatan,

Asep Nurjaman

Jabatan, Ketatausahaan

Watinah, S.Pd.

Jabatan,

Artikel Terkini